Cöküs

Nazi Almanyasinin mücadeleyi topyekn özyikima kadar nicin sürdürdügünü aciklamaya yönelik simdiye kadarki en iyi caba.Antony BeevorBir özyikim destani Berlin düser, Naziler fareler gibi kacar ve Hitler ile yakin cevresi intihar mermileri, zehir, tutuklama ve yargisiz infaz cehenneminde mahvolurken Cöküs adeta soluk soluga okunuyor.David LaskinUstaca Kershawin bu sürükleyici ve zekice calismasinin Nazi sisteminin o korkunc son safhasina iliskin basucu eserlerinden biri olacagina süphe yok.Financial TimesAlman Silahli Kuvvetleri, Ikinci Dünya Savasinin son safhasinda her ay 350.000 kayip veriyor, tarihte esine az rastlanir bir kiyimdan geciyordu. Sivil kayiplar da yine bir o kadar korkunctu Dresden gibi pek cok kentin haritadan silindigi o son aylardaki Müttefik hava bombardimanlarinda, 400.000 sivil alevlerin ve molozlarin arasinda can verdi; milyonlarcasi ise evsiz kaldi. Yine yarim milyon kisi, Kizil Ordunun Almanyayi istila ettigi sürecte hayatini kaybetti.Peki, modern tarihte savasta yenilgiyle karsi karsiya kalan devletlerin yöneticileri, topyekn yikim ve isgal görmemek icin genellikle bir noktada baris istemis yahut Mussolini Italyasi örnegindeki gibi, postunu kurtarmak isteyen yönetici elitlerin veya ülke icindeki güc odaklarinin tertipledigi bir ic kalkismayla düsmanla müzakereye zemin hazirlamisken; Nazi rejimi yasanan tüm facialara ve aldigi tüm darbelere ragmen devleti, orduyu ve halki son ana kadar pencesi icinde tutup ülkeyi kendisiyle birlikte nasil felakete sürükleyebildi Mahser gününü andiran o son aylarda Almanyada Partinin, devletin, ordunun ve toplumun icinde neler oldu Alman halki Nazileri gercekten son ana kadar destekledi mi, yoksa rejimin son kurbanlari onlar mi olduAdolf Hitler ve Nazi Almanyasi üstüne yaptigi calismalarla Wolfson Tarih Ödülü, Bruno Kreisky Yilin Politik Kitabi Ödülü ve British Academy Kitap Ödülü gibi pek cok ödül kazanan Ingiliz tarihci Ian Kershaw, Cöküs ile iste bu sorulari masaya yatiriyor. Stauffenbergin 20 Temmuzdaki basarisiz suikast girisimi sonrasinda Almanyada Parti, devlet, ordu ve toplum icinde vuku bulan dönüsüm süreciyle basladigi calismasini, Dönitz hükmetinin 23 Mayistaki tasfiyesiyle sonlandiran Kershaw; Albert Speer, Heinrich Himmler, Martin Bormann ve Joseph Goebbelsin belirgin bir rol oynadiklari bu 10 aylik sürecte Almanyada yasananlari ve kaybedildigi neredeyse herkes icin acik olan bir savasa Almanlarin topyekn isgal ve yikima kadar neden ve nasil devam edebildiklerini devlet arsivlerinden, asker ve sivil mektuplarina kadar uzanan muazzam bir kaynakca ve sürükleyici bir anlatimla okuyucuya sunuyor.