Alevi Cemlerinde Nefesler

Nefesler, Alevi-Bektasi edebiyati icerisinde en yaygin ve taninmis siir türlerinden birisidir. Edebi bir terim olarak nefes, Alevi-Bektasi sairleri tarafindan söylenen, gelenekte ikrar alma, görgü, musahiplik gibi cemlerde ya da diger kurban törenlerinde, kendine has bir ezgi ile okunan siirlere verilen addir. Bu siirlere nefes adinin verilmesi ic bilgisinden ve gerceklerden bahsetmesi, ayrica kutsal bir ilhamla söylenmesinden kaynaklanmaktadir. Icerik bakimindan nefesler, Alevi-Bektasilerin gelenek ve göreneklerini, inanclarini, ayinlerini, ögretilerini, Hz. Ali sevgisini, on iki imami, ehlibeyti, mirac ve kirklar meclisini, Kerbelayi, velilerin kerametlerini, gecmiste yasanan önemli gün ve olaylari vb. konu edinmistir. Gelenege bagli sairler tarafindan saz esliginde söylenen bu siirler, cemlerde okunan nefeslerle kutsal bir nitelik kazanmis ve yüzyillardir sözlü kültür ortaminda yasatilip aktarilmistir.Nefeslerin yasatildiklari kültür icerisindeki zamana ve mekana dair bütün özelliklerinin ortaya konularak tanimlanmalarini kolaylastirmak icin mutlaka baglami göz önünde bulundurulmalidir. Bu düsünceden hareketle Alevi Kültür Dernekleri Mersin Subesi Cemevinde düzenlenen cemler ve bu cemlerde zakirlik yapan hizmet sahipleri ile onlarin okuduklari nefesler, baglam merkezli halk bilimi kuramlari icerisinde yer alan performans teori kapsaminda ele alinmistir. Bu yolla nefesler, icracisi zakir, dinleyicisi ceme katilanlar, icra sartlari ve metin bakimindan incelenerek türün Alevi kültüründeki anlam ve önemi ortaya konulmaya calisilmistir.